Decision Analysis รอบแก้ตัว

ด้วยความสำนึกผิดที่เข้ามาบลอกนี้ แล้วพบว่า

มีคนเข้าไปดูบลอก Decision Analysis มากมาย

ตายละวา 400 กว่า views บลอกนั้นก็เขียนแบบบ่นมั่วซั่วเรื่อยเปื่อย  ถ้าเขาเข้ามาเพื่อหาคำตอบจริงๆว่ามันคืออะไรคงเซ็งเป็ดมากมาย

ครั้งนี้เลยขอแก้ตัวให้มันมีสาระนิดหน่อย

ก่อนอื่นมาดูคำศัพย์ที่เกี่ยวข้องกันก่อนครับ

ศัพย์ที่ใช้ Node, State/Stage อธิบายทีละตัวนะครับ

Node แบ่งเป็น decision node กับ chance node/probability node คือจุดที่ต้องตัดสินใจ กับจุดที่ตามมีตามเกิดแล้วแต่ดวง

State คือลักษณะที่เป็นไปตามธรรมชาติ เหมือนเหตุการณ์ที่นำไปสู่ chance node/probability node

Stage ความหมายคล้ายในเกมครับ คือ “ด่าน” ว่าตอนนี้การตัดสินใจของเรามาถึงด่านไหนแล้ว

เมื่อรู้จักคำที่เกี่ยวข้องแล้วก็เข้าตัวอย่างสมมุติเลยนะครับ การลงทุนใน 3 โครงการคือ A B และ C ซึ่งแต่ละโครงการมีสายการผลิตย่อยเป็น a b และ c ซึ่งในแต่ละตัวมีผลตอบแทน และความเสี่ยงที่ต่างกัน สรุปเป็นภาพง่ายๆประมาณนี้

(เอ่อ…รูปมักง่ายไปมั้ย)

ทั้งก้อนนี่เรียกว่า 1 stage เพราะมีการตัดสินใจแค่ครั้งเดียว

Decision node คือ ตัววงกลมแรกเป็นจุดที่เราจะเลือกโครงการไหน

Chance node คือ Aa Ab… อะไรพวกนั้นแหล่ะ จากมูลค่าและความน่าจะเป็น

State คือลูกศรทั้งหลายแหล่ กับตัว node ที่ปลายทาง

ตัวอย่างนี้ที่ขาดไปคือความน่าจะเป็นเพราะใช้เมาส์วาดละเอียดขนาดนั้นไม่ไหว
เช่น Aa มีความน่าจะเป็น 10 % Ab มีความน่าจะเป็น 30 % Aa มีความน่าจะเป็น 60 %
โดยความน่าจะเป็นพวกนี้จะเขียนกำกับอยู่กับตัวลูกศร

มูลค่าของโครงการ A (ที่จริงมันไม่ได้เรียกยังงี้นะ มีชื่อเรียกแต่จำไม่ได้) คือ 0.1×10 + 0.3×100 +0.6×200 = 151 หน่วย

คำนวณแบบเดียวกันในโครงการ B และ C ก็จะได้ตัวเลขมูลค่าในแต่ละโครงการเพื่อการตัดสินใจเลือกละ …จบ

.

.

.

.

.

ถ้าตัวอย่างที่มากขึ้น กินกว่า 1 stage ล่ะ เช่น โครงการขุดน้ำมัน A B และ C แต่ละโครงการมีวิธีในการขุดเจาะน้ำมันเป็น a b และ c ซึ่งมีค่าตอบแทน ความน่าจะเป็น และเงินลงทุนที่ต่างกัน (ตัวอย่างนี้มีการลบเลขด้วย) ก็ทำเหมือนเดิมครับ เพียงแต่ตัวอย่างแรกเลือกครั้งเดียวคือเลือกโครงการ (เรียกว่า stage เลือกโครงการ) คราวนี้เพิ่มแค่เลือกวิธีการด้วย (เรียกว่า stage เลือกวิธีการ)

(ทำไมมันไม่ทำแบบนี้แต่แรกฟระ)

วิธีทำก็แบบเดิม แต่บวก ลบ คูณ และเลือกมากขึ้น

คราวนี้ chance node คือ วงกลมน้ำเงิน

decision node ครั้งที่ 1 คือ ตำแหน่ง O เลือกโครงการ A B C

decision node ครั้งที่ 1 คือ ตำแหน่ง A B C เลือกวิธีการ

คำตอบของตัวอย่างนี้คือ “ควร” ลงทุนในโครงการ B ด้วยวิธีการที่ c

ก็ประมาณนี้แหล่ะครับ ขอให้หลักคิดโดยสรุปคือ

เวลาเลือก เลือกจากหน้าไปหลัง

เวลาวิเคราะห์ วิเคราะห์จากหลังไปหน้า

คำถาม

ในชีวิตจริงความน่าจะเป็นมาจากไหน ?

• มาจากสถิติก่อนๆครับ ซึ่งมีวิธีคิดอยู่ เรียกว่า เบต้า หรือ ฟี นี่แหล่ะ คำนวณโดยใช้เมทริกซ์ ส่วนวิธีคิดผมลืมไปแล้วครับ

ตอนปิดท้ายทำไมใช้ “ควร”

• ทุกโครงการมีหลายปัจจัยมากกว่าตัวเงิน เป็นเพียงข้อมูลหนึ่งในการตัดสินใจเท่านั้น หน้าที่ของวิศวกรหรือคนทำ decision analysis คือหาตัวเลขของโครงการที่เหมาะสม เพื่อเสนอให้ผู้บริหารที่มีหน้าที่ตัดสินใจ (decision maker) ตัดสินใจอีกทีเท่านั้นเอง

ตัวเลขออกมาลบหมด เลือกโครงการไหนดี

• การ “ไม่เลือก” คืออีกคำตอบนึงครับ

นึกคำถามเผื่อได้แค่นี้ ไว้นึกออกจะมาเพิ่มเติม หากใครสงสัยคอมเมนต์ถามได้นะครับ

อ้อ ก่อนจบบลอก ในรูปหลังผมวาดผิดนะครับ ตัวเลขเงินลงทุนต้องอยู่กับลูกศรที่ตัวเลือก กับเรื่องของ state/stage ในบลอกนี้ยังมั่วๆอยู่ แบบว่าเรียนมาเมื่อ 7 ปีที่แล้วเริ่มหลงๆลืมๆละครับ 555